Kiedy potrzebna jest endoproteza biodra? Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń ortopedycznych. Polega na postępującym zaniku chrząstki stawowej oraz degeneracyjnymi zmianami w strukturach stawowych. Utarło się przekonanie, że endoprotezy biodra potrzebują osoby po 60 roku życia. Prawda jest jednak taka, że obecnie zabiegu wymaga coraz więcej 40 latków i młodszych osób. Wszystko zależy m.in. od urazów oraz uwarunkowań genetycznych. W ciągu ostatnich dekad jej znaczenie wzrosło, zwiększając zapotrzebowanie na skuteczne metody diagnostyczne i terapeutyczne.
Jakie są objawy zwyrodnienia stawu biodrowego?
Pierwszymi objawami zwyrodnienia stawu biodrowego zauważalnymi dla pacjenta są często ból i uczucie sztywności w okolicy pachwiny, promieniujące do przedniej powierzchni uda i kolana. Ból zwykle nasila się podczas aktywności fizycznej, takiej jak np. chodzenie. Może towarzyszyć mu uczucie przeskakiwania stawu oraz charakterystyczne, nieprzyjemne dźwięki, jak chrupanie czy zgrzytanie. Sztywność stawu biodrowego objawia się także w postaci problemów z tzw. „rozuszaniem się” rano i po dłuższym odpoczynku. Zwykle ustępuje ono w ciągu dnia.
Postęp choroby prowadzi do stopniowego pogorszenia jakości życia pacjenta, utrudniając codzienne czynności, takie jak chodzenie, schylanie się czy wchodzenie po schodach. W zaawansowanych stadiach ból może przejść do postaci przewlekłej, utrudniając sen i prowadząc do konieczności korzystania z kul czy wózka inwalidzkiego. Znacząco ogranicza to samodzielność pacjenta w wykonywaniu podstawowych czynności życia codziennego oraz prowadzi do pogorszenia samopoczucia psychicznego.
Endoproteza biodra. Jak wygląda badanie przed operacją?
Pacjent, który zauważy u siebie niepojące objawy, powinien udać się do specjalisty z zakresu ortopedii i traumatologii, by przekonać się czy nie jest mu potrzebna endoproteza biodra. Badanie składa się z kilku etapów. Warto pamiętać, by do lekarza ubrać się w strój ułatwiający lekarzowi dostęp do chorego obszaru ciała. W gabinecie diagnosta wykonuje:
- Badanie palpacyjne pachwiny i bocznej powierzchni biodra, czyli dotykając wybranych części ciała sprawdza na ile są bolesne.
- Ocenę zakresu ruchomości stawu biodrowego, w tym zgięcia, wyprostu, rotacji wewnętrznej i zewnętrznej.
- Określa wielkość ewentualnego skrócenia chorej kończyny oraz obecności utykania.
- Ocenia, jaki dystans pacjent może przejść bez dolegliwości bólowych oraz decyduje o konieczności stosowania kul lub innych form asekuracji.
W zaawansowanych stadiach choroby obserwuje się specyficzne cechy. Jest nim chód w pozycji pochylonej z hiperlordozą lędźwiową . To nadmierne wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym do przodu, co powoduje pogłębienie naturalnej krzywizny w dolnej części pleców. W zdrowym kręgosłupie lordoza lędźwiowa występuje naturalnie i pomaga amortyzować siły działające na kręgosłup. W przypadku hiperlordozy to wygięcie staje się jednak zbyt duże, co może prowadzić do bólu, napięcia mięśniowego, a także problemów ze stabilnością i ruchomością kręgosłupa. W konsekwencji prowadzić to może do hiperkompenzacji w postaci dużego utykania. U osób ze zwyrodnieniem stawu biodrowego hiperkompensacja oznacza nadmierne obciążanie innych struktur ciała – takich jak kręgosłup, kolana czy zdrowe biodro – aby zrekompensować ograniczoną ruchomość i funkcję chorego stawu. Ponieważ staw biodrowy nie działa prawidłowo i ból ogranicza ruchy, organizm szuka sposobów na przejęcie funkcji przez inne mięśnie i stawy.
Endoproteza biodra. Na czym polega badanie obrazowe?
Podstawowym badaniem obrazowym w diagnostyce zwyrodnienia stawu biodrowego jest radiografia stawów biodrowych w projekcji przednio-tylnej na stojąco, z obciążeniem masą ciała, czy badanie RTG, podczas którego pacjent musi zachować pozycję stojącą. Badanie to pozwala na szybkie rozpoznanie zmian w strukturze stawu, takich jak zmniejszenie przestrzeni stawowej, zniekształcenia kości czy obecności osteofitów – niewielkich, twardych wypustki kości, które tworzą się na krawędziach stawów. Jeśli lekarz potrzebuje dodatkowych informacji zleca dodatkowo rezonans magnetyczny (MRI), umożliwiający dokładniejszą ocenę stopnia zaawansowania zmian chrząstki stawowej oraz ewentualnych uszkodzeń tkanek miękkich.
Pozostałe badania przed operacją endoprotezy biodra
- Badania laboratoryjne.
Podstawowe i szczegółowe badania krwi oraz badania reumatologiczne mogą być wykonywane w celu wykluczenia innych przyczyn bólu stawu biodrowego, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy dna moczanowa. Pozwalają też na ocenę ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
- Diagnostyka różnicowa.
Diagnostyka różnicowa przed operacją endoprotezy biodra to proces identyfikowania i wykluczania innych możliwych przyczyn bólu i dysfunkcji stawu biodrowego (lub innego stawu) przed podjęciem decyzji o jego wymianie na endoprotezę. Jest to ważne, ponieważ objawy uszkodzenia stawu mogą być podobne do objawów innych chorób lub stanów, które niekoniecznie wymagają tak poważnego zabiegu jak endoprotezoplastyka.
Endoproteza biodra – wczesne rozpoznanie, szybszy powrót do zdrowia
Wczesne rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobieżenia postępowi choroby. Dzięki odpowiednim badaniom oraz kompleksowej ocenie objawów lekarz może szybko rozpocząć odpowiednie leczenie mające na celu złagodzenie bólu, poprawę funkcji stawowej oraz poprawę jakości życia pacjenta.
Zwyrodnienie stawu biodrowego to poważna choroba, która znacząco wpływa na jakość życia pacjenta. Skuteczna diagnostyka opiera się na dokładnym badaniu ortopedycznym oraz odpowiednich badaniach obrazowych, umożliwiających precyzyjne określenie stopnia zaawansowania zmian stawowych. Wczesna interwencja terapeutyczna jest kluczowa dla minimalizacji objawów oraz poprawy funkcji stawowej. Edukacja pacjentów oraz regularne badania kontrolne odgrywają istotną rolę w monitorowaniu postępu choroby i dostosowywaniu strategii terapeutycznych.